در آمدی بر رپ

اپیزود اول:

مکان: یک استودیوی ضبط موسیقی در بندرعباس. ساعت حدود 8 شب. در نیمه باز است و من از داخل استودیو بیرون را نگاه می کنم. جوانکی ۱۸ یا حداکثر ۱۹ ساله بیرون ایستاده و با آهنگساز در حال صحبت است. جوان، لباس جین پوشیده و موهایش را کمی به شکل سیخ سیخی بالا زده و خشک کرده است. کیفی با بند دراز روی دوشش انداخته و از موبایلش صدای ضعیف آهنگی به گوش می رسد. از لای در نیمه باز نگاهی به داخل استودیو می کند و من را می بیند، لبخندی می زنم و دستی برایش تکان می دهم، با لبخند و تکان دادن سر جواب می دهد که یعنی: علیک سلام! مخلصیم! یا چیزی شبیه به این.

اپیزود دوم:

ده دقیقه بعد. آقای آهنگساز و من توی استودیو زیر باد سرد کولر که به خاطر سیستم ها باید دائما روشن باشد، نشسته ایم.

می پرسم: مشتری بود؟

می گوید: آره. داشت سفارش می داد.

ـ سفارش؟

ـ یه آهنگ توی موبایلش بود، می خواست مثل همون رو براش بسازم.

ـ حتما رپ بود، درسته؟

ـ آره.

ـ چقدر آهنگ های  رپ زیاد شده این روزها.

ـ آره، ما هم یه چند تایی مشتری واسه رپ داریم.

ـ چند تا؟ یعنی اینقدر زیادند که چند تا شون میان سراغ شما؟

ـ اووووووه، تا دلت بخواد.

ـ نمی دونستم رپ هم ضبط می کنید!

خنده ای می کند و می گوید: ما پول خودمون رو می گیریم، ضبط می کنیم.

ـ مثلا برای این مشتری چقدر می گیرید؟

ـ بستگی به نوع و کیفیت آهنگ داره...

صحبتش را قطع می کنم: حداقل قیمتی که برای آهنگسازی و ضبط و تنظیم و بقیه کارای استودیویی می گیرید چقدره؟

ـ ببین، اگه شعر از خودش باشه، ما براش آهنگ می سازیم، طرف هم میاد اینجا می خونه و ما هم تنظیم می کنیم و نهایتا یه ترانه آماده میشه. حداقل پولی که تا اینجا ازش می گیرم 100 هزار تومن برای هر آهنگ هست...

_ چرا اینقدر کم؟ نسبت به بقیه آهنگ ها خیلی کمه.

_ خوب ببین، رپ کار کردن خیلی راحته. ما یه ریتم رو از توی کامپیوتر می ذاریم تکرار بشه طرف هم می ره داخل روش می خونه، نهایتا یه زمینه هم با سینتی سایزر براش کار می کنیم، یه تنظیم ساده و تموم. رپ خیلی راحته. آهنگ های دیگه گرونند چون چند نفر نوازنده میاد، خواننده میاد، ما ساز زنده داریم. برای هر کدوم چند بار ضبط می کنیم، تازه بعد از ضبط کار اصلیمون شروع میشه، که بسته به نوع آهنگ و اعتبار خواننده چندین ماه طول می کشه. باید تنظیم کنیم، خواننده گاهی دوباره و چند باره باید بیاد بخونه. حجم کار بالاست، وقت زیادی می گیره...

ـ خلاصه، یعنی اگه یه نفر بخواد مثلا ده تا آهنگ رپ کار کنه، اینطور که شما گفتی ۱ میلیون تومن پاش در میاد؟

ـ هوممم، خوب اگه همه آهنگ ها رو خودمون بسازیم بله. تازه الان که سیستم هامون رو ارتقا دادیم، بیشتر می گیریم...

گفتگوی طولانی ای بود و ضرورتی نمی بینم بقیه اش را اینجا بنویسم. برویم سراغ اپیزود بعدی!

اپیزود سوم:

در مورد سبک رپ (Rap) حرف خاصی ندارم بزنم. به لحاظ دانش و اصول موسیقایی، این سبک اصلا موسیقی محسوب نمی شود چون اصلی ترین عنصر موسیقی یعنی ملودی را ندارد. تنها چیزی که باعث شده تا الان آن را به عنوان نوعی موسیقی به شمار بیاورند وجود ریتم در آن است، که البته ریتم عنصر اصلی در موسیقی نیست! یعنی یک قطعه موسیقی لزوما نیازی به ریتم ندارد تا از آن به عنوان موسیقی یاد شود، اما ملودی را نمی شود از موسیقی جدا کرد، مثل این است که چرخ را از دوچرخه جدا کنیم و بگوییم دوچرخه بدون چرخ!

رابطه خوبی با رپ ندارم. ساده تر بگویم، با رپ مخالفم. لاقل با رپی که این روزها توی ایران مد شده، با اشعاری پر از فحش و کلمات رکیک. البته کارهای خوبی هم شنیده ام که انصافا هم به لحاظ تکنیک و هم خلاقیت و هم حس، خوب کار شده اند، اما بحث من کلی است. رپ خوب داریم، خیلی کم،‌ و رپ بد هم داریم، خیلی زیاد! چیزی که ما می شنویم، رپ بد است. چون رپرها (Raper) رپ را بلد نیستند، فقط می خواهند بخوانند و خوب خواستن تنها و خواندن تنها نتیجه اش می شود چیزی که هر روز از گوشه و کنار می شنویم.

با قسمت روانشناسی قضیه که اصلا چرا رپ،‌ و چطور شد که رپ به وجود آمد و چرا برخی جوان ها رپ گرا می شوند کاری ندارم، چون کار روان شناسان و جامعه شناسان است و من نه روانشناسم و نه جامعه شناس. اما به عنوان یک وبلاگ نویس که مقوله های اجتماعی برایش جالب است و دوست دارد دلایل تغییرات یک جامعه را در بعضی حوزه ها بداند، قصد دارم به سراغ جمعیت رپ دوست، و رپ شناس و رپ خوان! البته در جامعه کوچک بندرعباس بروم. باید بروم، ببینم، بشنوم، بحث و جدل کنم، عکس بگیرم، صدا ضبط کنم، مصاحبه کنم و از این دست کارها! فقط به خاطر کنجکاوی خودم. برایم جالب است که جوانانی دور و برمان وجود دارند که حاضرند میلیونها تومان پول بدهند تا صدایشان، آن هم به طور زیر زمینی و نه به شکل چاپ شده و مجاز، همه جا پخش شود.

احتمالا بخشی از نتایج را در وبلاگ منعکس خواهم کرد. کمی طول می کشد. منتظر اپیزود های جدید باشید.

* عکس بالا، مارشال ماترز (معروف به EMINEM)، خواننده معروف رپ را در دادگاه وارن در میشیگان به اتهام حمله با سلاح کشنده نشان می دهد.